Champagne (FR.72256.01)

Notice rédigée par Tamiko FUJIMOTO

Pour citer cette fiche : Tamiko FUJIMOTO, « Champagne », Monastères, Corpus des établissements réguliers de la France médiévale, N. Deflou-Leca (dir.), Limoges-Saint-Étienne, 2021, URL : https://cercornum.univ-st-etienne.fr/monasteres (consulté le 18/05/24)

IDENTITE ET LOCALISATION

Identité

Vocable principalNotre-Dame

Type de communautéMasculine

Statut actuelPropriété privée

Localisation ecclésiastique

ProvinceTours

DiocèseLe Mans

Localisation géographique

Type de localisationapprox_coord

Latitude/Longitude48.1365734 deg./-0.0711858 deg.

PaysFRANCE

DépartementSARTHE

CommuneROUEZ

Lieu-

Désignations et noms anciens

Texte Désignation Date
... domum de Ramis cum universitate edificiorum, ... Hanc autem elemosinam fecit ... ad conventum abbatie ibi instituendum ... (Charte de Renaud, évêque du Mans. SCRIPTA, n° 8490) domus 1188
... abbatiae B. Mariae de Campania, ... praeter propria monachorum (Charte de fondation par Foulques Ribole. Gallia christiana, t. 14, Instrumenta ecclesie Cenomanensis, n° XV, p. 136-137) abbatia vers 1188
... abbatiae B. Mariae de Campania, ... praeter propria monachorum (Charte de fondation par Foulques Ribole. Gallia christiana, t. 14, Instrumenta ecclesie Cenomanensis, n° XV, p. 136-137) monachi vers 1188
... domum de Ramis cum universitate edificiorum, ... Hanc autem elemosinam fecit ... ad conventum abbatie ibi instituendum ... (Charte de Renaud, évêque du Mans. SCRIPTA, n° 8490) abbatia 1188
... domum de Ramis cum universitate edificiorum, ... Hanc autem elemosinam fecit ... ad conventum abbatie ibi instituendum ... (Charte de Renaud, évêque du Mans. SCRIPTA, n° 8490) conventus 1188

Tout afficher / masquer

ICONOGRAPHIE

CHRONOLOGIE ET STATUTS

Date de première attestation1188

SourceCharte de Renaud, évêque du Mans (SCRIPTA, n° 8490)

Date de consécration1270 (24 oct.)

Statuts et changements de statuts

Date Evénement Statut Famille Ordre Type dépendance Etablissement Détails
1188 (24 nov.) Première occupation Abbaye-fille Bénédictins Cisterciens (Cîteaux) Filiation ascendante directe Savigny, La Trinité Fondateur : Foulques Ribole, chevalier, seigneur d'Assé
après 1548 Mise en commende - - - - -
1790 Disparition - - - - - Cause de la disparition : Dissolution

VIE REGULIERE ET OBSERVANCE

Règles

Règle Date d'attestation
Règle de saint Benoît 1188

Coutumiers

Coutumier Date d'attestation
Ecclesiastica Officia cisterciens 1188 (24 nov.)

Vocables secondaires

Non renseigné

Pèlerinages

Non renseigné

Etablissements liés par des associations de prière

Non renseigné

Ecoles

Non renseigné

ARCHEOLOGIE ET ARCHITECTURE

Etat actuel du site

Protection juridiqueinscription MH partielle

Etat des bâtimentsEn élévation (partiel)

FouillésNon

Topographie

Réf. cadastre ancienRouez-en-Champagne - Section A4 (1/2500) (cote : PC\260\005)

DescriptionPlanche de 1831 http://archives.sarthe.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo4OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjAtMDEtMjMiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6MTtzOjQ6InJlZjIiO2k6OTU4MTtzOjIwOiJyZWZfYXJrX2ZhY2V0dGVfY29uZiI7czoxOToiY2FkYXN0cmVuYXBvbGVvbmllbiI7czo4OiJ0eXBlX2ltZyI7czo3OiJ6b29taWZ5IjtzOjE2OiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sIjtiOjE7czoyMToidmlzaW9ubmV1c2VfaHRtbF9tb2RlIjtzOjQ6InByb2QiO30=#uielem_rotate=F&uielem_islocked=0&uielem_zoomifyInfos=3937%2C2659.5%2C0.18123707463808986&uielem_zoom=0 (Feuille en mauvais état) (Exemplaire communal : http://archives.sarthe.fr/arkotheque/visionneuse/visionneuse.php?arko=YTo4OntzOjQ6ImRhdGUiO3M6MTA6IjIwMjAtMDEtMjMiO3M6MTA6InR5cGVfZm9uZHMiO3M6MTE6ImFya29fc2VyaWVsIjtzOjQ6InJlZjEiO2k6MTtzOjQ6InJlZjIiO2k6OTU4MTtzOjIwOiJyZWZfYXJrX2ZhY2V0dGVfY29uZiI7czoxOToiY2FkYXN0cmVuYXBvbGVvbmllbiI7czo4OiJ0eXBlX2ltZyI7czo3OiJ6b29taWZ5IjtzOjE2OiJ2aXNpb25uZXVzZV9odG1sIjtiOjE7czoyMToidmlzaW9ubmV1c2VfaHRtbF9tb2RlIjtzOjQ6InByb2QiO30=#uielem_rotate=F&uielem_islocked=0&uielem_zoomifyInfos=3937%2C2659.5%2C0.18123707463808986&uielem_zoom=0)

Bâtiments

Catégorie Type Contexte Datation Description
Lieu de culte Eglise principale En élévation 13e s. / 13e s. Des vestiges du mur nord de la nef de l'abbatiale construite vers la fin du XIIIe siècle et démolie peu après 1792. (Vestiges constatés comme tels vers la fin XIXe siècle. CHAPPÉE 1896, p. 271 ; CHAPPÉE 1897, p. 116)
Bâtiment monastique Cellier En élévation 18e s. / 19e s. Bâtiments de l'ouest (magasins, celliers) remaniés au XVIIIe siècle et au début du XIXe siècle. (CHAPPÉE 1896, p. 268, 271)
Bâtiment monastique Cuisine En élévation 18e s. / 19e s. Partie ouest du bâtiment du sud. (CHAPPÉE 1896, p. 268, 271)

BIBLIOGRAPHIE / SOURCES

Bibliographie

  • Jules CHAPPÉE, "L'abbaye de Champagne au XVIIIe siècle", Revue historique et archéologique du Maine, 41 (1897), p. 114-123, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k415360d/f114.item.
  • Jules CHAPPÉE, "L'abbaye de Champagne, état actuel", Revue historique et archéologique du Maine, 40 (1896), p. 266-274, https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k415359g/f265.image.
  • Gallia christiana in provincias ecclesiasticas distributa, 16 t., Paris, 1715-1865, http://fr.wikipedia.org/wiki/Gallia_Christiana. t. 14, col. 529-532
  • Leopold JANAUSCHEK, Originum cisterciensium tomus I...., Vienne (Autriche), A. Hoelder, 1877. n° CCCCLXXXIV, p. 188
  • Jean-René LADURÉE, "Champagne (Rouez), modeste fille de Savigny. L'exemplarité d'une fondation costercienne tardive du Maine (1188)", L'abbaye de Savigny 1112-2012 : un chef d'ordre anglo-normand actes du colloque international de Cerisy-la-Salle 3-6 octobre 2012, Brigitte GALBRUN, Véronique GAZEAU (dirs.), Rennes, Presses universitaires de Rennes, 2019 (Art & Société), p. 163-176.
  • François-Joseph LIGER, Les deux abbayes de Champagne en Rouez et Tennie (Sarthe), Paris/Le Mans, Champion, 1902.
  • Laurent MAILLET, L'abbaye de Champagne et son terrain à la fin du Moyen Âge (Sarthe), Le Mans, Mémoire de DEA, Université du Mans, 1993.
  • Laurent MAILLET, Le temporel de l'abbaye cistercienne de Champagne au Moyen Âge, Le Mans, Mémoire de maîtrise, Université du Mans, 1991.
  • Jaap VAN MOOLENBROEK, Vital l'ermite, prédicateur itinérant, fondateur de l'abbaye normande de Savigny, Assen/Maastricht, Van Gorcum, 1990.

Sources éditées

  • SCRIPTA. Base des actes normands médiévaux, Pierre BAUDUIN (dir.), Caen, CRAHAM-MRSH, 2010-2019, http://www.unicaen.fr/scripta/pages/index.html.

Sources manuscrites

  • Cartulaire de l'abbaye Notre-Dame de Champagne (Extrait des archives de l'abbaye de Champagne, par Gaignières), BnF, ms. lat. 17125
  • Fonds de l'abbaye de Champagne, AD SARTHE, H 783 à 832